دیار دکتر قریب

وجود آتشکده هایی در گرکان و روستاهای مجاور آن مانند آثار آتشکده «آذرکشسب» در ناحیه «فردجان» فراهان که تا سال 282 هجری قمری دایر بوده و قبرهایی از سفالکه در گرکان و روستاهای دیگر یافت شده اند، آمده مهر تاییدی بر این نامگذاری هستند.

در گرکان حمام های کهنه و نو و غسالخانه ای که با طاق آجری ساخته شده بود نیز وجود داشته ولی بر اثر بی توجهی در سالیان اخیر خراب و به کلی آثار آنها از میان رفته است.

 

آب اصلی گرکان از چشمه سارهایی که در جنوب شرقی کوه کلاهه جاری هستند تامین می شود و از مجاری به نام سُفت عبور کرده و سپس از دره معروف به دره آسیابها گذشته،باغات و دشت عمده گرکان را سیراب می کند. آب اصلی گرکان به اندازه ای است که تا سال ۱۳۰۵ تعداد ۱۹ آسیاب آبی که در مسیر آن قرار داشتند در تمام ایام سال دایر بودند.اما پس از پیدایش آسیابهای موتوری از اهمیت آنها کاسته شد و امروز همه آنها خراب و بعضاً آثار خرابه های آنها نیز در حال از بین رفتن و محو شدن است.

مردم گرکان دارای آداب و آئین های مخصوصی هستند و گویش و واژگان خاص خود را هنوز حفظ کرده اند.مراسم ویژه ای در گرکان تا این اواخر به نام «آب پاشانک» انجام می گرفت؛بدین ترتیب که هر سال در روز اول تابستان (اول تیرماه) اهالی گرکان کاسه و یا جامی از آب تمیز را به سر و روی هر کسی که از جلو خانه شان عبور می کرد می پاشیدند و این عمل را شگون و فال نیک می پنداشتند و هیچ کس، چه پیر و چه جوان، زن یا مرد از این عمل ناراحت نمی شدند و با خوشرویی با «پاشنده» آب  برخورد می کردند.


اما از همه این ویژگی ها که بگذریم به مهمترین بخش آن می رسیم که بیش همه نام این روستا را بر سر زبانها انداخته است؛این که گرکان زادگاه بسیاری از مفاخر و فرهیختگان علمی کشور است.افرادی همچون دکتر محمد قریب پدر طب کودکان ایران،دکتر عبدالکریم قریب پدر علم زمین شناسی ایران،استاد عبدالعظیم قریب گرکانی بنیانگذار ادبیات نوین فارسی،آیت الله احمد محسنی گرکانی،شمس العلمای قریب،استاد بدرالزمان قریب،دکتر احمد قریب و... .